جستجو کردن
  • درخواست نمایندگی

تاریخچه شزلونگ

تالیف و ترجمه :
ساناز طایفه ، طراح مبلمان – مدرس دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران
مهدی طلاجوی ، طراح ارشد مبلمان

مدت زمان مطالعه : ۴ دقیقه

اشتراک گذاری :

تاریخچه شزلونگ

تاریخچه کوتاه از شزلونگ

عمودی بودن انسان منحصربه فرد است.او تنها موجودی است که توانست خود را بلند کند و روی دو پا بایستد و راه برود. انسان همچنین تنها موجودی است که اشیایی را برای نشستن در بالاتر از سطح زمین (به‌خصوص غربی‌ها) طراحی کرد و ساخت. در سرتاسر جهان انسان‌ها به شیوه‌ها و حالت‌های مختلفی می‌نشینند، یا مستقیم روی زمین، به صورت دو زانو یا چهارزانو و یا بر روی سکویی که بدن را تا زمین دور نگه دارد و تا حد امکان از نشستن روی زمین خاکی اجتناب می‌کنند و یا از بسترهای محکم¬تری برای نشستن استفاده می¬کنند.

مراقبت از نشستن مستقیم روی زمین به نظر همیشه برای انسان وجود داشته است. آیکاف یادآور می­شود که انسان ­های فرهنگ غربی روی صندلی زندگی می­کردند. در دوران یونان باستان فرمی که و در عین مجلل بودنش طاقت فرسا نیز بود ارتقا دادند و سرنوشت باشکوه شزلونگ آغاز شد. در یونان باستان مردها بصورت لمیده و نیمه خوابیده غذا می­خوردند.

اگر یک بار به شکل درازکش و لمیده غذا خورده باشید، واقعیت دردناک پشت این تمرین به ظاهر جذاب را به خوبی حس کرده اید، در حقیقت نه تنها غیرعملی است، بلکه به شدت ناخوشایند است. این نوع غذا خوردن که طی مراسمی انجام می­شد احتمالاً از مراسم مقدس باستانی الهام گرفته است که طی آن خدایان هدایای خود را مطالبه می­کردند. مجسمه­‌های خدایان را از طاقچه­‌ها بیرون می­آوردند و روی نیمکتی در کنار انواع و اقسام غذاهای گاسترونمی یونانی قرار می­دادند که توسط کشیش تهیه شده بود. کشیش لباس سفید مخصوصش (لباس گشاد همراه با شال که دور خود می­پیچیند) به تن می­کرد. مکان این مراسم معبد بود. کشیش اجازه نداشت چهارمجسمه قرار داده شده روی نیمکت را لمس کند که به وسیله میز از او جدا شده بودند. مراسم با صدای بلند کشیش آغاز می­شد که شروع جشن را اعلام می­کرد.

اجرای این مراسم به صورت سرپا و ایستاده، زیاد طول نکشید و بعد از مدت کوتاهی به وقت خوردن غذا افراد روی نیمکت ­ها نشستند. این روش در میان ثروتمندان و سپس در میان دیگر طبقه ­های ممتاز اجتماع، قبل از اینکه رومیان آن را تا قرن 4 بعد از میلاد اجرا کنند، گسترش یافت. حالت لمیدن روی تخت ها قوانین خاص خود را داشت باید از سمت چپ روی نیمکت دراز کشیده می شد و بر روی آرنج چپ روی تخت تکیه داده می شد و از دست راست برای غذا خوردن استفاده می­کردند. در یونان باستان، این روش فقط مختص به مردان بود، در واقع سالن غذاخوری با نیکت ها مختص به مردان بود و زنان اجازه ورود نداشتند. اما این روش به رومیان که رسید تغییر کرد. در روم باستان زنان نیز مردان را در زمان غذا خوردن همراهی می­کردند. این عمل ( غذا خوردن به صورت لمیده) همیشه به عنوان یک نشانگر اجتماعی قوی عمل می­کرد و موقعیت بالای اجتماعی فرد را می­رساند.

کلمه triclinium : یه زبان یونانی به معنای عدد 3(tri) و klinio به معنای کاناپه، تخت ­غذا یا تخت ­استراحت است. فضای غذاخوری در نهایت تبدیل به اتاقی شد که معمولاً در آن سه تخت ­غذا وجود داشت. تخت­ها از جنس چوب بود و با تشک و کوسن پر می­شد. فرم این تخت­ ها بین صندلی و تخت بود که موجب شد سطح نشیمن­گاه آن بلند و دراز شود و در واقع می­توان آن را جد شزلونگ دانست. این مبل به تجمل یک اقامتگاه رومی کمک  زیادی می­کرد. این تخت­ها از چوب­های گرانبها و انواع منبت کاری با عاج یا استخوان تهیه می شد و در کنار فرش­ها و روکش­های تزیین شده با نقش و نگارهای رنگی و درخشان ظاهری مجلل به اتاق مورد نظر می­دادند و در عین حال راحتی لازم را به اهالی منزل و مهمانان می­دادند.

با توجه به فصل های مختلف سال نوع تابستانی اینگونه تخت ها نیز وجود داشت که در فضای خارجی معمولا در کنار حوضچه ها و استخرها قرار می دادند (triclinium été ) از مثال­های بارز اینگونه تخت های تابستانی می­توان به خانه­ی اِفِبه در پمپی اشاره کرد. یکی از ویژگی­های این تخت­ها شیب ملایم آنها بود تا سر بالتر از سطح پاها قرار گیرد. میهمانان روی شکم یا به پهلو دراز می­کشیدند و از غذاهای روی میز که در مرکز سه تخت و معمولا در اطراف یک فواره چیده شده بود می­خوردند.

در دوران یونان باستان، نیمکت‌های جدید ظاهر شد که در زمان غذاخوردن بستری مناسب برای خوردن و بحث و گفتگو شد، این نیمکت ها اجداد شزلونگ هستند.

تخت در دوران قرون وسطی

در دوران قرون وسطی به دلیل شرایط زندگی خواب و خوابیدن راحت نبود. شمایل­نگاری­ های قرون وسطی به خوبی فرم خوابیدن و ااستراحت کردن در این دوره را نشان می­دهد. در واقع مردم عادی اغلب در حالت نشسته یا حتی ایستاده و تکیه بر باتون (چوب) می­خوابیدند. با اینحال حالت خوابیدن قطعا برای اشراف و افراد سطح بالای جامعه با آسایش بیشتری همراه بود. خوابیدن به معنای دراز کشیدن در حقیقت مترادف با  قدرت بود. یکی از المان­های قدرت و ثروت، اهدا کردن یا داشتن تخت­های بلند (با فاصله از سطح زمین) بود. تخت مهم­ترین اثاثیه خانه محسوب می­شد. با اینحال آنها دراز نمی­کشیدند، روی تخت ها یا همان شزلونگ ها نیمه دراز- نیمه نشسته لم می­دادند. با استفاده از کوسن­ های متعدد نیم تنه تکیه بر آنها داشت و پاها را دراز می­کردند (رسمی که حداقل از لحاظ بصری همچنان در دنیای غرب مرسوم است). برای افراد ثروتمند و قدرتمندان، پذیرایی از مهمانان در این حالت کاملاً معمول بود. صاحب خانه در حال نیمه درازکش مهمانان خود را در تخت می­پذیرفت و مهمانان در اطراف تخت می­ایستادند. باید یاد آور شد، تخت­عدالت در قرون وسطی تخت یا صندلی مخصوصی بود که  در یک جلسه رسمی پادشاه روی آن می­نشست و قضاوت می­کرد. در غیاب پادشاه، پارلمان مجلس به جای او تصمیم می­گرفت. با توجه به مطالب بالا هیچ شکی در مورد قدرت نمادین تخت نباید داشت. تخت مکانی بود که پادشاه روی آن می نشست و از آنجا عدالت حکم می­داد و عدالت را برقرار می­کرد.

تخت در قرن هجدهم

در قرن هجدهم میلادی، اولین تخت­های استراحت که تخت روز نام داشت ظاهر شد. این تخت ها مختص ثروتمندان و اشراف بود. کانسپتی که برای اکثر مردم آن دوره با قحطی های و بیماری های واگیردار و کار کردن در تمام طول روز  کاملا غیر واقعی و دور از ذهن بود. اوقات فراغت و بطالت وقت مختص اشراف و ثروتمندان بود و فقط نخبگان و افراد طبقه بالای اجتماع  شایسه لذت یک استراحت روزانه بودند. استراحت کردن و لم دادن بدون خوابیدن به معنای واقعی نشان از دغدغه نداشتن و قدرت بود. با اینحال این مبل جدید اساساً زنانه بود و در پایان قرن هجدهم به لطف دوران دیرکتوار ( رژیمی که از 2 نوامبر 1795 تا 10 نوامبر 1799 در کشور فرانسه قدرت را در دست داشت). در فرانسه انواع مختلف از خود به جای گذاشت.

در دوره ای نام دوشس به خود گرفت در حالیکه قبل از اینکه نام شزلونگ را به خود بگیرد برای ادای احترام به مادام ژولیت رِکَمیه نام رِکَمیه به خود گرفت. مادام رِکَمیه بانوی مشهور دنیای لوکس و طبقه بالای اجتماع فرانسه بود که سالن بسیار معتبری در پاریس داشت این سالن محل جمع شدن هنرمندان، اشراف و نخبگان جامعه بود.

خوابیدن در وسط روز

اولین مسافرت های طولانی بر روی اقیانوس ها موجب ابداع صندلی راحت با نام صندلی عرشه بود. صندلی عرشه که در واقع شزلونگ بود باید در برابر رطوبت و آفتاب و هوای بد روی اقیانوس­ها مقاوم بود. از دیگر ویژگی های بارز صندلی عرشه وزن کم، تا شونده و قابلیت حمل و نقل آسان است.  به مرور این صندلی­ها در باغ ها و برای گرفتن آفتاب مورد استفاده قرار گرفت و به خصوص در دوره ناپلئون سوم مد شد.

استفاده­های متنوع و استقبال خوب مردم از این صندلی در فضاهای داخلی و خارجی دیزاینرها را جذب خود کرد. طراحانی چون لوکوربوزیه، شارلوت پریان و پیر ژانره  شزلونگی تحت عنوان B 306 در سال 1928 طراحی کردند. این شزلونگ در ابتدا توسط مزون Tonnet  تولید شد و به عنوان ساختاری از لوله­های کرومی بود که روکش چرمی داشت. کوسن این شزلونگ قلبلیت جدا شدن و جابجایی داشت. در سال 1941 شارلوت پریان یک نسخه از این شزلونگ را از جنس بامبو طراحی و تولید کرد تا قابلیت حمل و نقل آسان و وزن سبک ادر نتیجه استفاده از آن در فضای خارجی را به آن اضافه کند. در سال 1936 با تصویب قانون مرخصی با حقوق در فرانسه موجب شد تا وسایل و مبلمان استراحت به ویژه استراحت در فضای باز و در آفتاب رونق بگیرد. به مرور و به ویژه در دهه 1950 طراحی و تولید اینگونه مبلمان افزایش یافت. انقلاب پلاستیک و استفاده صنعتی از آن باعث شد مبلمان تابستانی فضای خارجی در تمام خانه ها به ویژه خانه های طبقه متوسط جای دهد.

شزلونگ در نهایت در قرن بیستم مظهر دموکراتیزه کردن تجملات و قدرتی شد که برای قرن های متعدد مختص اشراف، ثروتمندان و نخبگان بود.  

شـرکت رافـل با سـابقه بیش از نیم‌قـرن فـعالیت در عـرصه هنر صنعت مبلمان.

صفحه محصولات شزلونگ مبلمان رافل

مقالات مرتبط